1. Thông Tin Sáp Nhập & Lịch Sử Hình Thành
1.1. Sáp Nhập 2025: Từ 4 Phường Cũ Thành 1
Theo Nghị quyết 1685/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, Phường Cầu Ông Lãnh mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ địa giới của 4 đơn vị hành chính, bao gồm:
| Phường Cũ | Phạm Vi Sáp Nhập | Đặc Điểm Nổi Bật |
|---|---|---|
| Phường Nguyễn Cư Trinh | Toàn bộ diện tích | Khu dân cư truyền thống, đông đúc |
| Phường Cầu Kho | Toàn bộ diện tích | Khu vực thương mại, dịch vụ |
| Phường Cô Giang | Toàn bộ diện tích | Nơi có Đình Nhơn Hòa di tích cấp TP |
| Phường Cầu Ông Lãnh cũ (phần còn lại) | Sau khi tách một phần cho Bến Thành | Khu vực Cầu Ông Lãnh lịch sử |
Việc sáp nhập này nhằm tối ưu hóa quản lý đô thị, giảm chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả cung cấp dịch vụ công. Phường Cầu Ông Lãnh mới có diện tích khoảng 1,6 km² với dân số khoảng 78.734 người (tính đến 31/12/2024), mật độ dân số cao nhất Quận 1, trở thành một trong những phường có quy mô lớn nhất về cả diện tích lẫn dân cư.
Trụ sở UBND: 275 Nguyễn Trãi, Phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1
Vị trí: Phía Nam Quận 1, cửa ngõ kết nối với Quận 4 qua kênh Bến Nghé
Diện tích: 1,6 km²
Dân số: 78.734 người (tính đến 31/12/2024)
Đặc điểm: Khu dân cư truyền thống đông đúc nhất Quận 1
1.2. Nguồn Gốc Tên Gọi & Lịch Sử Cầu Ông Lãnh
Tên gọi “Cầu Ông Lãnh” bắt nguồn từ Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, một vị tướng triều Nguyễn nổi tiếng trong lịch sử chống Pháp. Theo học giả Trương Vĩnh Ký, ban đầu đây là cây cầu gỗ do ông lãnh binh ở gần đó cho xây dựng để tiện giao thông và phòng thủ, vì vậy được gọi là “Cầu Ông Lãnh”.
Lãnh Binh Nguyễn Ngọc Thăng – Anh Hùng Dân Tộc
Nguyễn Ngọc Thăng sinh năm 1799, quê ở Bến Tre, là một trong những vị tướng triều Nguyễn có công lớn trong việc bảo vệ vùng Gia Định. Năm 1848, dưới thời vua Tự Đức, ông được thăng chức “Lãnh binh”, nên thường được gọi là Lãnh Binh Thăng.
Tháng 9 năm 1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha mở đầu xâm lược Đại Nam khi tấn công Đà Nẵng. Sau 5 tháng bị cầm chân, liên quân quyết định đánh vào thành Gia Định. Lãnh Binh Thăng đã anh dũng chỉ huy quân đội trấn giữ ở vùng Chùa Cây Mai (nay là doanh trại quân đội ở góc Hồng Bàng – Nguyễn Thị Nhỏ, Chợ Lớn), và cho xây dựng cây cầu gỗ bắc qua kênh Bến Nghé phục vụ giao thông và phòng thủ.
Người dân kính trọng công lao của ông, đã gọi cầu này là “Cầu Ông Lãnh” chứ không gọi thẳng tên ông. Tên cầu sau đó trở thành tên của cả khu vực, và được lưu truyền cho đến ngày nay. Ông cũng được tôn là một trong Tam vị Linh thần và thờ phụng tại Đình Nhơn Hòa (27 Cô Giang).
1.3. Chợ Cầu Ông Lãnh – Chợ Đầu Mối Lịch Sử
Tháng 8 năm 1864, phó đô đốc de La Grandière ký quyết định lập một ngôi chợ trên khu đất nằm bên rạch Bến Nghé, ở phía đông cầu Ông Lãnh. Theo nhà văn Sơn Nam, đến năm 1874 chợ Cầu Ông Lãnh mới xây cất xong. Nhờ vị trí cách sông Sài Gòn không xa và nằm ven kênh Bến Nghé thuộc hệ thống giao thương thủy nổi quan trọng nhất Nam Kỳ, Chợ Cầu Ông Lãnh đã trở thành khu chợ đầu mối trái cây, thủy hải sản lớn nhất Sài Gòn, đã tồn tại hơn một thế kỷ.
Chợ hoạt động không lúc nào ngơi nghỉ, nhộn nhịp nhất vào khoảng 2-3 giờ sáng khi hàng hóa từ miền Tây được chuyển chở bằng đường sông và bằng xe tải về đây. Khu chợ gồm chợ Cầu Ông Lãnh (chuyên trái cây) và chợ Cầu Muối (chuyên rau cải từ Đà Lạt, Lâm Đồng), đóng vai trò là đầu mối tiêu thụ nông sản cho 36 chợ lớn nhỏ của Sài Gòn.
Chợ Cầu Ông Lãnh Qua Các Thời Kỳ
- 1864-1874: Xây dựng và hình thành chợ đầu mối
- Cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20: Phát triển thành chợ đầu mối lớn nhất Sài Gòn
- 1971: Hỏa hoạn lớn, chính quyền phải dùng trực thăng chữa cháy
- 1999: Cháy lớn lần nữa, nhiều sạp hàng trái cây bị thiêu rụi
- 2000-2003: Triển khai cải tạo rạch Bến Nghé, xây dựng đại lộ Võ Văn Kiệt
- 2003: Giải tỏa chợ, tiểu thương di dời về chợ đầu mối Thủ Đức, Hóc Môn
Dù chợ đầu mối đã không còn, nhưng ký ức về “Chợ Cầu Ông Lãnh” vẫn in đậm trong lòng nhiều thế hệ người Sài Gòn, biểu tượng của thời hoàng kim thương hồ miệt vườn.
1.4. Đặc Điểm Địa Lý & Quy Hoạch
Phường Cầu Ông Lãnh giữ vai trò chiến lược ở cửa ngõ phía Nam của Quận 1, tiếp giáp trực tiếp Quận 4 qua kênh Bến Nghé. Khu vực này sở hữu vị trí kết nối quan trọng giữa đại lộ Võ Văn Kiệt (trục Đông – Tây) với các tuyến đường lớn như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thái Học, Cống Quỳnh.
| Hướng | Giáp Với | Đường Ranh Giới |
|---|---|---|
| Phía Bắc | Phường Bến Thành | Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Cống Quỳnh |
| Phía Nam | Phường 6, Phường 9 (Quận 4) | Kênh Bến Nghé, cầu Ông Lãnh |
| Phía Đông | Phường Sài Gòn (trước đây Nguyễn Thái Bình, Bến Nghé) | Các đường nội bộ |
| Phía Tây | Phường Bàn Cờ, Xuân Hòa (Quận 3) | Các đường biên giới |
Giao Thông & Kết Nối
Các tuyến đường chính: Nguyễn Thái Học, Trần Hưng Đạo, Cô Giang, Cống Quỳnh, Nguyễn Cư Trinh, Đề Thám, Hồ Hảo Hớn, Võ Văn Kiệt
Cầu kết nối: Cầu Ông Lãnh (nối Quận 1 – Quận 4), Cầu Calmette, Cầu Nguyễn Văn Cừ – tạo mạng lưới giao thông thuận tiện
Đặc điểm dân cư: Cộng đồng dân cư đa dạng, lâu đời với truyền thống thương hồ. Nhiều hoạt động văn hóa, lễ hội và phong trào cộng đồng. Các khu vực dân cư vẫn giữ được nét truyền thống với những con hẻm nhỏ, chợ dân sinh và lối sống đậm chất Sài Gòn xưa.
2. Di Tích Lịch Sử & Văn Hóa
1. Đình Nhơn Hòa (Đình Cầu Muối) Di tích cấp Thành phố
Đình Nhơn Hòa được xây dựng vào thế kỷ XIX, còn được gọi là Đình Cầu Muối vì nằm trong khu vực chợ Cầu Muối xưa. Cho đến nay chưa có tư liệu nào cho biết chính xác thời điểm xây dựng đình, tuy nhiên ở đình còn lưu giữ một sắc phong của vua Tự Đức ban tặng cho thần Thành hoàng Bổn cảnh được thờ tại đình vào năm Tự Đức thứ tư (1852).
Điểm nổi bật:
- Kiến trúc đình làng Nam Bộ truyền thống với cấu trúc điển hình
- Thờ Thành hoàng Bổn cảnh, các vị Tả ban, Hữu ban, Hội đồng, Bạch Mã Thái giám, Ngũ hành nương nương
- Điểm đặc biệt: Hai bên khám thờ thần Thành hoàng là khám thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn và khám thờ Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng
- Bàn thờ các liệt sĩ cách mạng hy sinh tại phường trong chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968
- Sắc phong triều Nguyễn từ năm 1852 vẫn được lưu giữ nguyên vẹn
Địa chỉ: 27-29 Cô Giang, Phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1
Công nhận: Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Thành phố (13/10/2008, QĐ 4346/QĐ-UBND)
Lễ hội: Đại lễ Kỳ Yên vào ngày 12-3 hàng năm, thu hút đông đảo tín hữu
2. Cầu Ông Lãnh – Biểu Tượng Kết Nối
Cầu Ông Lãnh là cây cầu bắc qua kênh Bến Nghé, nối Quận 1 và Quận 4. Đây không chỉ là công trình giao thông mà còn là biểu tượng văn hóa – lịch sử gắn liền với ký ức đô thị và tinh thần quật cường của người dân Sài Gòn – Gia Định.
Lịch sử phát triển:
- Thế kỷ 19: Cầu gỗ ban đầu do Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng cho xây dựng
- 1930: Người Pháp xây dựng cầu xi măng dài 120m bắc qua rạch Bến Nghé
- 1955: Chính quyền VNCH đổi tên đại lộ Lord Kitchener thành Nguyễn Thái Học
- 2000: Phá dỡ cầu cũ để xây cầu mới với độ tĩnh không cao hơn
- 30/4/2003: Cầu Ông Lãnh mới chính thức đưa vào sử dụng
Vị trí: Nối đường Nguyễn Thái Học (Quận 1) với Quận 4
Ý nghĩa: Tên cầu giữ nguyên qua các thời kỳ, thể hiện sự kính trọng với lịch sử
3. Nhà Truyền Thống Sân Khấu
Cách Đình Nhơn Hòa khoảng 600m, Nhà truyền thống sân khấu là nơi các nghệ sĩ, người làm sân khấu và cả công chúng yêu nghệ thuật đến thắp hương, dâng lễ cúng Tổ mỗi dịp 12/8 âm lịch hàng năm.
Đặc sắc: Nơi lưu giữ tôn thờ tổ sư nghệ thuật sân khấu, tôn vinh những người có công với nền sân khấu Việt Nam
Địa chỉ: 133 Cô Bắc, Phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1
Lễ hội: Ngày Giỗ Tổ sân khấu 12/8 âm lịch
4. Đường Cô Giang – Tưởng Nhớ Nữ Anh Hùng
Đường Cô Giang là một trong những tuyến đường lịch sử của Quận 1, được đặt tên để tưởng nhớ Nguyễn Thị Giang (1906-1930), một nữ chiến sĩ cách mạng anh dũng của phong trào Việt Nam Quốc Dân Đảng.
Cô Giang sinh năm 1906 tại thị xã Phủ Lạng Thương, tỉnh Bắc Giang, là vợ của liệt sĩ Nguyễn Thái Học – lãnh tụ của cuộc Tổng Khởi nghĩa Yên Bái. Sau khi cuộc khởi nghĩa thất bại và chứng kiến cái chết của chồng cùng 12 đồng chí, ngày 18/6/1930, cô đã tự kết liễu đời mình bằng khẩu súng lục của Nguyễn Thái Học tặng, để giữ trọn khí tiết của người con gái cách mạng.
Vị trí: Đường Cô Giang kéo dài từ Nguyễn Thái Học đến Hồ Hảo Hớn, dài khoảng 630m
Lịch sử: Từ 14/4/1920 đặt tên Douaumont (Pháp), đầu năm 1955 đổi tên Cô Giang và giữ nguyên đến nay
3. Đời Sống & Đặc Trưng Cộng Đồng
3.1. Cộng Đồng Dân Cư Truyền Thống
Cộng đồng dân cư tại phường Cầu Ông Lãnh đa dạng và có truyền thống lâu đời, với nhiều hoạt động văn hóa, lễ hội và phong trào cộng đồng. Phường thường xuyên tổ chức các hoạt động thể thao, văn nghệ và phong trào xây dựng nếp sống văn minh đô thị, tạo nên sự gắn kết trong cộng đồng.
Các khu vực dân cư tại phường vẫn giữ được nét truyền thống với những con hẻm nhỏ, chợ dân sinh và lối sống đậm chất Sài Gòn xưa. Nhiều gia đình đã sinh sống tại đây qua nhiều thế hệ, tạo nên một cộng đồng gắn bó, tương thân tương ái.
3.2. Kinh Tế & Thương Mại
Phường Cầu Ông Lãnh có nền kinh tế phát triển dựa trên các hoạt động thương mại, dịch vụ và buôn bán nhỏ. Nơi đây tập trung nhiều chợ truyền thống, cửa hàng và dịch vụ phục vụ nhu cầu sinh hoạt của cư dân địa phương.
Với vị trí gần trung tâm thành phố và hệ thống giao thông thuận lợi, phường Cầu Ông Lãnh thu hút nhiều doanh nghiệp và các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ. Khu vực này cũng là nơi tập trung nhiều xưởng may, cơ sở sản xuất nhỏ và các dịch vụ sửa chữa, góp phần vào sự phát triển kinh tế của khu vực.
Đặc Trưng Kinh Tế
- Chợ truyền thống và các cửa hàng tạp hóa dọc các tuyến đường chính
- Dịch vụ ăn uống đường phố phong phú với đặc sản Sài Gòn
- Các xưởng may, cơ sở sản xuất nhỏ tập trung tại khu dân cư
- Dịch vụ sửa chữa: xe máy, điện tử, điện lạnh
- Kinh doanh nhà trọ, khách sạn mini phục vụ người lao động
3.3. Hạ Tầng Giao Thông
Phường Cầu Ông Lãnh có hệ thống giao thông thuận lợi với các tuyến đường chính như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thái Học, Cô Giang, Cống Quỳnh, kết nối dễ dàng với các phường lân cận và các quận khác.
Đặc biệt, Cầu Ông Lãnh nối Quận 1 với Quận 4 tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển qua kênh Bến Nghé. Đại lộ Võ Văn Kiệt chạy dọc phía Nam phường là trục giao thông Đông – Tây quan trọng của thành phố.
Ưu Điểm
- Vị trí cửa ngõ phía Nam Quận 1, giao thông thuận tiện
- Giá sinh hoạt, giá thuê nhà hợp lý hơn so với trung tâm
- Cộng đồng dân cư gắn kết, giữ được nét văn hóa truyền thống
- Gần chợ, trường học, bệnh viện, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt
- Di tích lịch sử, văn hóa phong phú (Đình Nhơn Hòa, Cầu Ông Lãnh)
Nhược Điểm
- Mật độ dân cư cao nhất Quận 1, đông đúc
- Nhiều khu dân cư cũ, hẻm nhỏ, không gian chật hẹp
- Hạ tầng một số khu vực cần được nâng cấp
- Giao thông một số tuyến đường hẹp, dễ tắc nghẽn giờ cao điểm
- Ít không gian xanh, công viên công cộng
3.4. Giá Nhà Đất & Đầu Tư
Giá nhà đất tại Phường Cầu Ông Lãnh dao động từ 150-400 triệu đồng/m² tùy vị trí và mặt tiền. So với các phường trung tâm khác của Quận 1 như Bến Nghé, Bến Thành, giá đất tại Cầu Ông Lãnh thấp hơn khoảng 30-40%, phù hợp với những người muốn sinh sống tại trung tâm với chi phí hợp lý hơn.
Đối Tượng Phù Hợp
- Người lao động, sinh viên: Giá thuê nhà trọ, căn hộ mini hợp lý
- Gia đình trẻ: Muốn sinh sống tại trung tâm với chi phí phù hợp
- Tiểu thương, chủ shop: Kinh doanh buôn bán nhỏ, dịch vụ
- Người yêu thích nét cổ kính: Thích lối sống Sài Gòn xưa, cộng đồng gắn kết
3.5. Triển Vọng Phát Triển
Sau sáp nhập, phường Cầu Ông Lãnh với quy mô lớn hơn sẽ có nhiều thuận lợi trong việc phát triển hạ tầng đô thị và cải thiện chất lượng sống của người dân. Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính giúp bộ máy quản lý tinh gọn hơn, hiệu quả hơn.
Phường được kỳ vọng sẽ phát triển theo hướng bảo tồn di sản văn hóa kết hợp với nâng cấp hạ tầng đô thị, tạo ra một khu vực vừa giữ được nét truyền thống Sài Gòn xưa, vừa đáp ứng nhu cầu sống hiện đại của cư dân.
Tiềm Năng Phát Triển
- Cải tạo, nâng cấp các khu dân cư cũ, hẻm nhỏ
- Phát triển du lịch văn hóa với Đình Nhơn Hòa, Cầu Ông Lãnh
- Xây dựng thêm công viên, không gian xanh công cộng
- Phát triển dịch vụ thương mại, ẩm thực đặc trưng Sài Gòn
- Kết nối với các dự án phát triển đô thị của Quận 4 qua Cầu Ông Lãnh
Kết Luận
Phường Cầu Ông Lãnh không chỉ là một đơn vị hành chính mà còn là nơi lưu giữ những ký ức đẹp nhất về Sài Gòn xưa – từ Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng anh dũng, đến chợ đầu mối Cầu Ông Lãnh nhộn nhịp, từ Đình Nhơn Hòa linh thiêng đến những con hẻm nhỏ đậm chất thương hồ miệt vườn.
Mình đã từng lang thang qua những con hẻm cổ kính nơi đây vào những buổi chiều cuối tuần, nghe tiếng cười nói rộn ràng của các bác, các cô ngoài hè, nghe mùi cơm chiều thoang thoảng từ trong nhà. Phường Cầu Ông Lãnh không hào nhoáng như những khu vực trung tâm khác, nhưng chính sự chân thật, mộc mạc ấy lại là nét đẹp riêng biệt, khiến mình và biết bao người yêu Sài Gòn trân trọng.
Best Review tin rằng với việc sáp nhập tạo ra quy mô lớn hơn, phường Cầu Ông Lãnh sẽ có nhiều cơ hội phát triển hạ tầng đô thị, cải thiện chất lượng sống, đồng thời vẫn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống. Dù bạn đến đây để tìm hiểu lịch sử, trải nghiệm đời sống cộng đồng, hay đơn giản chỉ muốn cảm nhận nhịp sống chậm rãi của Sài Gòn xưa, Phường Cầu Ông Lãnh luôn sẵn sàng chào đón bạn với sự ấm áp và chân thành.
Hãy đến và khám phá vùng đất giàu truyền thống này!
